Sıkça Sorulan Sorular

Ülkemizde ilgili kaynaklar incelendiğinde hepsinin aynı kavramı karşıladığını görebiliriz. Genel olarak bakıldığında ise şu özellikleri karşılayan bireyler tanıma uygundur: Erken ve ileri dil gelişimi, yaratıcılık, hızlı zihinsel faaliyetler dikkat, güçlü hafıza, alışılmış, objelere karşı gösterilen ilgisizliğe karşın yeni objelere karşı gösterilen yoğun ilgi çeşitli çevresel uyaranlara karşı uyanık olma gibi özelliklerdir. Erken dönemde görülen • Uzun dikkat süresi • Az uyku ihitiyacı • Aktiflik • Doğumu takip eden ilk aylarda bakıcılarını tanıma ve onlara gülümseme • Gürültüye karşı aşırı tepkisel olma ve öfkelenme • Olağanüstü hafıza • Hızlı öğrenme • İlk aylarda dil gelişimin başlaması • Kitaplara karşı olağanüstü ilgi duyma • Merak nedeniyle aşırı soru sorma • Uyaranlara karşı tepkisel davranma.

Dünya genelinde ülkemizde de olduğu gibi en temel belirleyici faktör zeka testledir. Kültürden arındırılmış zeka testleri ve kültüre özgü zeka testleri ile zeka bölümleri ölçülebilmektedir. Bununla birlikte yaratıcılık gibi alanlar da üstün yetenek kavramında yer aldığı için bu alanlara ilişkin de psikometrik araçlar kullanılmaktadır. Yenilikçi yaklaşımlar üstün yetenekli bireylerin tespiti için formal olduğu kadar informal değerlendirme araçlarını da kullanmaktadır. UYCEP Değerlendirme Modelinde de hem formal hem de informal araçlar kullanılarak değerlendirme yapılmaktadır. UYCEP ayrıntılı değerlendirme stratejisinde yaratıcılık, motivasyon gibi alanları formal ve informal araçlar ile ölçerek ayrıntılı değerlendirme ekibi ile karar verilmektedir. Özellikle çeşitli yetenek alanlarının tanılanmasında farklı modellere göre tanılama süreçleri ele alınmaktadır. Ölçümlenen tüm alt bataryalar ve alanlar için alanında uzman kişiler uygulamalar yapmaktadır. Her alanın uzmanı kendi ölçüm yaptığı bataryalar ile spesifik değerler elde ederek ana yetenek profilinin oluşmasına katkı sağlamaktadır. Tüm yetenek bileşenlerinin bir araya gelmesinden oluşan genel profil ayrıntılı değerlendirme komisyonu tarafından incelenerek nihai karara varılmaktadır.

Başta özel yetenekli bireyler olmak üzere normal öğrenciler için de uygulanabilen farklılaştırma en etkili şekilde özel yetenekli öğrencilere uyarlanabilmektedir (Scott, 2014; Tomlinson, 2013). Özel yetenekli öğrencilere verilen eğitimlerin temel amacı var olan potansiyelleri ortaya çıkarmak ve geliştirmektedir (Jenkins-Friedman, 1982). Müfredat farklılaştırma; aynı yaştaki farklı öğrenme özellikleri olan öğrencilere çeşitli öğrenme, içerik, süreç ve değerlendirmelerin tümü olarak ifade edilebilir. Farklılaştırmada amaç, genel eğitim müfredatında bulunmayan ve özel yetenekli öğrencilerin farklılık gösterdiği konularda düzenlemelere gidilmesidir (Şahin, 2018). Kulik ve Kulik (1997) farklılaştırmayı, aynı yaşta farklı öğrenme ihtiyaçları olan öğrencilerin farklı öğrenme etkinlikleri düzenlenerek bu ihtiyaçlarının karşılanması olarak ifade etmektedir. Daha fazla bilgi için https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1048119

Başarısız üstün zekalı çocukların sosyal, duygusal ve aile içi problemleri vardır ve daha düşük benlik algısına, başarı motivasyonuna ve derslere karşı daha az ilgiye sahiptirler. Öğretim yöntemlerinin üstün zekalı öğrencilerin öğrenme stilleri ile uyumsuzluk göstermeleri, düşük akademik beklentiler, yetersiz ya da düzensiz çalışma becerileri gibi faktörler üstün zekalı öğrencilerde beklenmedik başarısızlığa neden olan yaygın etmenlerdir. Çözümleri nelerdir? Üstün yetenekli öğrencilerin bireysel farklılıkları ve psikolojik durumları ile ilgili iyi bir rehberlik hizmeti sunulmalıdır. Öğretmenler beklenmedik akademik başarısızlık konusunda bilinçlendirilmelidir. • Beklenmedik akademik başarsızlık olgusunun ortaya çıkmaması ya da tersine çevrilmesi için öğretim programlarının farklılaştırılması, öğrenme ortamlarının zenginleştirilmesi, ödev ve görevlerde seçim özgürlüğünün sunulması sağlanmalıdır. • Aileler, beklenmedik akademik başarısızlık konusunda çocuklarına uygun pedagojik yaklaşım konusunda bilinçlendirilmeli ve eğitimlerden geçirilmelidir. Bilhassa aile otorite stilleri konusunda bilinçlendirilmeleri oldukça önemlidir. • Beklenmedik akademik başarısızlığa etki eden diğer faktörlerin ortaya çıkarılması için nitel araştırmalar tasarlanmalı ve yapılmalıdır.

Bu tür çocukların düşünme gücü diğerlerinden daha hızlı geliştiği için bulundukları ortamda sivrilmeleri kaçınılmaz olur. Bildiğiniz gibi, dikkat eksikliği çağımızın problemlerinden biri olmakla birlikte öğrenme bozukluğu olup zeka potansiyeli yüksek çocuklarda da sıklıkla görülmektedir. Bu onların kesinlikle umursamaz olduklarını göstermez. Bu durum da DAHB tanı kriterlerini dikkate alarak hareket etmek en doğru yol izlenmelidir. Zeka yaşı ve beceri olarak yaşıtlarından önde olan çocuklar, dersleri veya yaşıtları için uygun aktiviteleri sıkıcı bulabilirler. Bu durum, bulundukları ortamdan rahatsız olmalarına ve uzaklaşmak istemelerine sebep olabilir.